Kozmetik Denetim

Kozmetik ürünün güvensiz olması ne demektir?

Mevzuatta; “Kozmetik ürün, normal ve üretici tarafından önerilen şartlar altında uygulandığında veya ürünün sunumu, etiketlenmesi, kullanımına dair açıklamalara veyahut üretici tarafından sağlanan bilgiler dikkate alınarak öngörülecek kullanım şartlarına göre uygulandığında, insan sağlığına zarar vermeyecek nitelikte olmak zorundadır.” hükmü yer almaktadır. Bir kozmetik ürünün güvenli olup olmadığının tespit edilmesinde teknik mevzuata uygunluğu esas alınır. Bu doğrultuda;

• Ürünün içeriğini, özelliklerini, bileşenlerin karakterini, etkinliğini ve mikrobiyolojik uygunluğunu gösteren bilgi ve belgelerin ilgili mevzuata uygun olması
• Ürün analizi sonucu Kozmetik Yönetmeliği eklerinde yer alan kozmetik ürünlerde bulunmaması gereken veya limitli kullanılması gereken maddelerle ilgili koşullara ve mikrobiyolojik analizlerinin uygun olması gerekir.

Üretici kimdir? Yükümlülükleri nelerdir?

5324 sayılı Kozmetik Kanununa göre;

Bir kozmetik ürünü üreten, imal eden, ıslah eden veya ürüne adını, ticarî markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişi; üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilci veya ithalatçı; ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer alan veya faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kişi, bu Kanunun uygulanması bakımından üretici sayılır.

Üreticinin yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir:

• Sağlık Bakanlığına bildirimde bulunulmaksızın kozmetik ürün üretmek, ambalajlamak, ithalat müessesesi açmak veya işletmek veya ilk bildirimden sonra yapılan değişiklikleri bildirmeksizin bir müessesenin faaliyet sahasını genişletmek yasaktır.
• Bu müesseseler sorumlu teknik eleman ile hizmetin gerektirdiği nitelikte personel istihdam edilmeden işletilemez.
• Herhangi bir kozmetik ürün, ürün güvenlik bilgileri Sağlık Bakanlığı Zehir Araştırma Merkezine bildirilmeden piyasaya arz edilemez.
• Kozmetik ürün, normal ve üretici tarafından önerilen şartlar altında uygulandığında veya ürünün sunumu, etiketlenmesi, kullanımına dair açıklamalara veyahut üretici tarafından sağlanan bilgiler dikkate alınarak öngörülecek kullanım şartlarına göre uygulandığında, insan sağlığına zarar vermeyecek nitelikte olmak zorundadır.
• Muhtevasında hiç veya belirli limit ve şartların dışında bulunmaması gereken maddeler içeren kozmetik ürünler piyasaya arz edilemez.
• Kozmetik ürünlerin ambalaj ve etiket bilgilerinin yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olması zorunludur.
• Kozmetik üretim yerinin Sağlık Bakanlığınca belirlenen esaslara uygun olması zorunludur.

Kozmetik İyi Üretim Uygulamaları (GMP) nedir?

Kozmetik ürünlerin insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde güvenli ve kaliteli bir biçimde üretilmesini sağlamak üzere üretim yerlerinde uygulanacak İyi Üretim Uygulamalarına ait usul ve esaslarla üretim yeri denetimlerine ilişkin standartlardır.

Kozmetik Denetimleri:

Kurumumuz tarafından kozmetik ürünlerin denetimleri hazırlanan yıllık denetim planları çerçevesinde gerçekleştirilmekte olup kozmetik üretim yerlerinin İyi İmalat Uygulamaları (GMP) Denetimleri, Piyasa Gözetim ve Denetimi (PGD), şikayetlere ilişkin denetimler, kozmetik ürünlerin tanıtım ve satış faaliyetlerinin denetimi şeklinde yürütülmektedir.

Kozmetik ürün Piyasa Gözetim ve Denetim (PGD) faaliyetleri ile ilgili başvurular, şikayetler, ihbarlar, kozmetovijilans sistemi ve denetimlerden elde edilen veriler değerlendirilerek risk esaslı denetim stratejilerine uygun olarak yıllık denetim planı yapılmaktadır.

Piyasa gözetim ve denetimlerinde özellikle sorun yaşanan ürün gruplarına yönelik denetimler hedeflenmekte olup piyasa kontrol altına alınmakta ve güvensiz/uygunsuz ürünlere ilişkin düzeltici ve/veya daimi önlemler alınmaktadır.

Güvensiz ürünlere ilişkin olarak elde ettiğimiz verilerle ilgili riskli ürünlerin adı, üreticisi, menşei, seri/lot numarası, güvensizlik gerekçesi ve uygulanan yaptırım gibi bilgiler kamuoyunu bilgilendirmek, risk altındaki kişileri uyarmak amacıyla Kurumumuz internet sitesinde yayınlanmaktadır.

Kozmetik tüketicilerine önerilerimiz;

Kozmetik ürünlere ait bilgiler ile ambalajlar üzerinde yer alan uluslararası semboller ve uyarılar hakkında tüketiciyi bilgilendirmek, kozmetik ürünlerin doğru ve uygun kullanımını yönlendirmek yanlış kullanımdan kaynaklanabilecek olası tehlikeleri önlemek ve kozmetik ürünlerin güvenli şekilde kullanılmasına yol göstermek amacıyla Kurumumuzca “Kozmetik Ürünler Tüketici Bilgilendirme Kılavuzu” yayınlanmıştır.

Kozmetik ürünün kullanım amacı, kullanılabileceği yerler, ürünün içeriği, son kullanma tarihi, üretim yeri, ürünün nitelikleri vb. bilgiler ürünün etiket veya ambalajında yer alır. Tüketicinin ürünü tanımak için etiket ve ambalajını incelemesi, ürünü kullanırken ise kullanma talimatları ve uyarıları mutlaka dikkate alması gerekir.

Bazı kozmetik üreticileri tarafından kozmetik ürün ambalajlarına yazılan “5324 Sayılı Kozmetik Kanununa göre üretilmiştir”, “Sağlık Bakanlığına bildirimi yapılmıştır”, “Sağlık Bakanlığından onaylıdır.” ve benzeri ifadeler ile Bakanlığımız ve Kurumumuz isim ve logolarının kullanılması uygun olmayıp, bunlar Bakanlığımız tarafından verilen herhangi bir ruhsat, izin veya onay anlamı taşımamaktadır.

Tüketicilerin dikkat etmesi gereken bir diğer husus ise; Kozmetik ürün ambalajında herhangi bir hastalığı tedavi ve teşhis etmeye, önlemeye veya bir fizyolojik fonksiyonu düzenlemeye ilişkin sağlık beyanı olarak nitelediğimiz ifadeler kullanılamaz, bu tür ürünler ile ilgili ise Kurumumuz yaptırımlar uygulamaktadır.

Kozmetik bir ürünün, doğru ve ambalajı üzerinde yer alan kullanma talimatlarına uygun olarak kullanılması sonucunda ortaya çıkan istenmeyen etkiler öncelikle firmaya, daha sonra doktor raporu ile birlikte Kurumumuz web sitesinde yer alan ‘Kozmetik istenmeyen etki’ sekmesinden Kurumumuza bildirilmelidir. Bu bildirimler tarafımızca kozmetovijilans kapsamında değerlendirilir.

Kozmetik ürünlerin ambalajında üretici veya ithalatçının unvanı ve adresi ile ithal edilen kozmetik ürünlerin ise ambalajlarında menşei ülkenin belirtilmesi gerekmektedir.

Üretim kodu/seri/şarj/parti/üretim/batch/lot numaraları gibi ürünün üretimine dair tanımlayıcı ifadelerinden birinin ambalajda yer alması kozmetik ürünün izlenebilirliği açısından önemli olup kozmetik ürün üzerinde yer alması gerekmektedir.

Doğal kaynaklı kozmetik ürünlerin içerikleri nedeniyle raf ömrünün diğer kozmetik ürünlerden daha kısa olabileceğinden bu konuda ambalaj üzerinde yazılan bilgilere ve ürünün saklama koşullarına dikkat edilmelidir.

Hizmet sunan müesseselerin mal veya hizmet tanıtımlarında veya hizmet sunumunda yer alan/kullanılan, kişisel temizlik ve bakım ürünleri, hediyeler ve numuneler dâhil olmak üzere kozmetik ürün kapsamına giren ürünler (kolonyalı mendil, seyahat boyu sabun, seyahat boyu diş macunu, şampuan, saç kremi, duş jeli/sabunu, nemlendirici losyon/krem vb.) kozmetik mevzuatının gereklerini karşılamalı, ambalaj ve etiketinin üzerinde üretici firmaya veya ürünü sunan ticari müesseseye ilişkin bilgiler, ürünün içerik bilgisi ve hangi amaçla kullanılacağı hususunda bilgilerin bulunması gerekmektedir.

Kozmetik ürünlerin kullanımı aşamasında da; ürünlerin hijyenik kurallara göre kullanılması, başkalarıyla paylaşılmamasına dikkat edilmesi, uygun şartlarda ürün ambalajlarının ağzı sıkıca kapalı bir şekilde ve güneş ışığından koruyacak şekilde saklanması, rengi, kokusu ve kıvamı değişmiş ürünlerin kullanılmaması gerekmektedir.