Beşeri tıbbi ürünlerin kaliteli,
etkili ve güvenli olarak piyasaya sunulması için gerekli şartları belirleyen
Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği güncel gereklilikler
doğrultusunda düzenlenerek Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
2005
yılında yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği’nin Kurumumuzca hali hazırda Yönetmelikte yer
almayan ancak güncel gereklilikler doğrultusunda yürütülen süreçlerde
şeffaflığın sağlanması, gelişen ilaç sektörünün ihtiyaçlarına yönelik
düzenlemeler yapılabilmesi, ruhsatlandırma süreçlerinde bugüne kadarki iş ve
işlemlerde karşılaşılan sorun ve eksikliklerin giderilmesi ve Yönetmeliğin
uyumlu olduğu 2001/83/EC sayılı AB Direktifi’nde yapılan güncellemelere uyumun
sağlanması amaçlanmış, gelişen ilaç teknolojilerine uyum sağlanarak günümüz
sağlık ihtiyaçlarına daha hızlı cevap oluşturabileceği şekilde güncellenmiştir.
Yönetmelik
ile getirilen yeniliklere ilişkin bazı önemli hususlar aşağıda yer almaktadır.
·
“Jenerik
Tıbbi Ürün” ve “Orijinal Tıbbi Ürün” terimleri kaldırılmış ilgili ifadelerin
yerine “Eşdeğer Tıbbi Ürün” ve “Referans Tıbbi Ürün” terimleri getirilmiştir..
·
Başvurunun
usulden reddedilmesi ile ilgili hususlar netleştirilmiş bu bağlamda ön değerlendirme
süreci haricinde Kurum tarafından talep edilen bilgi ve belgelerin veya
sunulacağı tarih bilgisiyle birlikte, bu bilgi ve belgelerin sunulamadığına
ilişkin gerekli açıklamanın en geç otuz gün içinde Kuruma sunulmaması halinde
başvurunun reddedilmesi hükme bağlanmıştır.
·
Başvurunun
değerlendirme süreçlerine ilişkin uygulamalar detaylandırılarak kapsamı netleştirilmiştir.
Bu minvalde “Bir
beşeri tıbbi ürünün ruhsatlandırılması amacıyla Kuruma yapılan başvurunun
değerlendirilmesi sürecinin aşağıda belirtilen her bir durumu için başvuru
sahibine en fazla üç yazılı ve iki sözlü cevap hakkı tanınmasından sonra
sunulan belge ve bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda ürünün;
a) Normal kullanma şartlarında,
potansiyel riskinin tedavinin yararlı etkisinden fazla olduğunun veya,
b) Terapötik etkisinin yetersiz
olduğunun veya terapötik etkisinin yeterli şekilde kanıtlanamadığının veya,
c) Geçerli olduğu durumlarda biyoyararlanımının
yeterli olmadığının veya,
ç) Biyobenzer tıbbi ürün
başvurularında referans biyolojik ürüne benzerliğin kanıtlanamadığının,
tespit edilmesi durumlarında ruhsat
başvurusu esastan reddedilir.” şeklinde ilgili hüküm düzenlenmiştir.
·
Mevcut uygulamada
majistral radyofarmasötik ürünlere verilen izinler sağlık kuruluşunda sınırlı
kalmak kaydıyla süresizdir. Majistral radyofarmasötik ürünlerin süreç
içerisinde ruhsatlandırılması teşvik edilmek üzere Kurum tarafından süresiz
verilen izinler sınırlandırılmıştır.
·
Mevcut
uygulamada ruhsatı ve satış izni bulunan bir kan ürünü ve kan ürünü içeren
beşeri tıbbi ürünlerin ithal edilecek her serisinin piyasaya sunulması öncesi
analize tabi tutulma zorunluluğu bulunmaktadır. Bununla birlikte kan ürünlerinin
güvenli kullanımlarını sağlamak ve viral bulaşma risklerini ortadan kaldırmak
adına söz konusu ürünlerde piyasaya sunulacak her seri için bitmiş ürünün yanı
sıra plazma havuzlarında da analiz yapılma zorunluluğu getirilmiş, plazma
havuzlarında seri bazlı analiz zorunluluğuna ilişkin hüküm için yürürlülük
tarihi 01.01.2025
olarak belirlenmiştir.
·
Etkin madde/maddeleri insan kanı ya da
plazmasından elde edilmeyen ancak üretim prosesinde insan kanı ya da
plazmasından elde edilen kan bileşenlerinin yer aldığı kan bileşenlerine
dayalı, hâlihazırda kan ürünü olarak ruhsatlandırılan beşeri tıbbi ürünler için
bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde Kuruma
immünolojik beşeri tıbbi ürün ruhsat başvurusu yapılması ve bu başvurular için,
başvuru tarihinden itibaren bir yıl içerisinde ruhsat değişiklik sürecinin
tamamlanmasının zorunluluğuna ilişkin düzenleme yapılmıştır.
·
Yarı mamül
(bulk) olarak ithal edilerek ülkemizde bitmiş ürün haline getirilen kan
ürünlerinin piyasaya sunum izni için ve yarı mamül (bulk) ürünün her serisinin ithalat onayları
öncesinde yapılması gerekli kontroller için gerekli prosedür belirlenmiştir.
·
Yaşamı tehdit eden veya ciddi derecede
engellilik yaratan hastalıkların tedavisini, önlenmesini veya tıbbi teşhisini
amaçlayan beşeri tıbbi ürünler ve Dünya Sağlık Örgütü veya Avrupa Birliği
tarafından tanınan veya Sağlık Bakanlığı tarafından kabul edilen halk sağlığı
tehditlerine karşı acil durumlarda kullanılacak olan beşeri tıbbi ürünler için;
a)
Beşeri tıbbi ürünün yarar/risk dengesinin pozitif olması,
b)
Başvuru sahibinin kapsamlı klinik verileri sağlayabilecek olması,
c)
Ülkemizde bu ihtiyacı yeterli derecede karşılayan bir tıbbi teşhis, hastalığı
önleme veya tedavi yönteminin olmadığı veya ihtiyacı karşılayan bir yöntem
mevcut olsa dahi hastalar için bu yöntemin büyük ölçüde tedavide avantaj
sağlayacağı karşılanmamış tıbbi ihtiyacın giderilmesi,
amacıyla
etkililik ve güvenlilik ile ilgili kapsamlı klinik verilerin henüz sağlanamamış
olmasına rağmen halkımızın ilaca güvenli şekilde hızlı erişiminin
sağlanabilmesi amacıyla koşullu ruhsatlandırma
(acil kullanım onayı) prosedürü tanımlanmıştır.
·
Beşeri
tıbbi ürünün terapötik endikasyonlarının başvuru sahibinden kapsamlı kanıt
sunmasının beklenilemeyeceği kadar nadir görülmesi veya mevcut bilimsel
verilerin ışığı altında ayrıntılı bilginin sağlanamaması veya bu gibi bilgileri
toplamanın genel kabul görmüş tıbbi etik ilkelerine ters düşmesi durumunda ise
sadece tıbbi ürünün normal kullanım koşullarında etkililik ve güvenlilikle
ilgili başvuru sahibinin kapsamlı veri sağlayamayacağını objektif,
doğrulanabilir nedenlerle kanıtlaması durumunda uygulanmak üzere istisnai
ruhsat prosedürü tanımlanmıştır.
·
Mevcut
Yönetmelikte yer almayan tıbbi ürünler için ifade edilen üretim yeri
tanımı; “Ülkemizde bulunmayan veya az
bulunan teknolojiler ile üretilen beşeri tıbbi ürünlerin Kurum tarafından
başvuru bazında değerlendirildiği haller dışında beşeri tıbbi ürünün iç
ambalajlama öncesi farmasötik şeklinin (bulk ürünün) üretildiği yeri,” olarak tanımlanmıştır.
·
Alerjen
ürünlerin ruhsatlandırılmasına ilişkin özel hususlar için Yönetmelik kapsamında
özel bir başvuru türü tanımlanmış, başvuru
detaylarının kılavuz ile düzenlenmesi hüküm altına alınmıştır.
·
İleri tedavi tıbbi ürünleri Yönetmelik kapsamı
dışına alınarak ayrı bir Yönetmelik olarak düzenlenmesi planlanmıştır.
·
Etkin madde üretim yerlerine ait İyi Üretim
Uygulamaları (GMP) Kılavuzlarına uygun üretim yapıldığını gösteren belgelerin
niteliği, sırasıyla kabul edileceği şekilde detaylandırılmıştır.
·
Kısaltılmış başvuru türleri AB mevzuatı ile
uyumlu hale getirilmiş, tanımlar ve gereklilikler netleştirilmiştir. Başvuru
tipleri “Bilgilendirilmiş
muvafakatlı başvuru, yerleşmiş tıbbi kullanım başvurusu, alerjen ürün
başvurusu, eşdeğer tıbbi ürün başvurusu, hibrit başvuru, biyobenzer tıbbi ürün
başvurusu, sabit kombinasyon başvurusu” olarak belirlenmiştir.
·
Mevcut
uygulamada ruhsatlı veya ruhsat başvurusunda bulunulmuş veya birlikte ruhsat
başvurusunda bulunulmuş ortak pazarlanan ürünler için başvuru kabul
edilirken, artık yalnızca ruhsatlı
ürünler için ortak pazarlanan ürün başvurusu kabul edilebilecektir. Ayrıca, Ortak
pazarlanan ürünler için yapılan ruhsat başvurusunda tam ve eksiksiz dosya ile
başvurulması veya yalnızca Modül 1 ile de ruhsat başvurusunun yapılabileceği,
yalnızca Modül 1 ile yapılan ortak pazarlanan ürün ruhsat başvuruları için
diğer modüller ruhsatlandırma süreci içinde ve ruhsatlandırıldıktan sonra
sunulamayacağı şekilde düzenleme yapılmıştır.
·
Ortak pazarlanan ürünlerden başvurusu tam ve eksiksiz dosya
ile yapılan ürüne ait ruhsatın iptal edilmesi halinde, ruhsat başvurusu
yalnızca Modül 1 ile kabul edilmiş olan ortak pazarlanan ürünlere ait ruhsatlar
da eşzamanlı olarak iptal edilecektir. Bununla birlikte hali hazırda başvurusu yapılan ve ruhsatlandırma süreçleri
devam eden ortak pazarlanan ürünler için mağduriyete sebep olmamak adına geçiş
süreci öngörülmüş ve ilgili geçiş mevzuatta aşağıda yer alan şekilde ifade
edilmiştir.
-
Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce
yalnızca Modül 1 sunularak ortak pazarlama ruhsat başvurusu yapılmış, ruhsat
süreci devam eden beşeri tıbbi ürünler için, ruhsat sahipleri başvuru
dosyalarını tam ve eksiksiz dosya haline getirmek istemeleri durumunda gerekli
tüm modülleri Yönetmeliğin yayımından itibaren otuz gün içinde Kuruma sunulması
gerekmektedir.
-
Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce
yalnızca Modül 1 sunularak ruhsatlandırılmış ortak pazarlamaya konu beşeri
tıbbi ürünler için, ruhsat sahipleri ruhsat dosyalarını tam ve eksiksiz dosya
haline getirmek istemeleri durumunda gerekli tüm modülleri Yönetmeliğin
yayımından sonra altı ay içinde Kuruma güncellenmiş olarak sunulması
gerekmektedir.
·
Mevcut
uygulamada satış izni için ruhsata esas bilgilerle üretilen
bitmiş ürün numunesi talep edilmekteyken satış izni numunesinin teminindeki
zorlukların ürünün piyasaya sunumunda ve geri ödeme süreçlerinde gecikme
yaşanmasına yol açması nedeniyle yeni düzenleme ile satış izni aşamasında
numune talep edilmesi uygulamasından vazgeçilmiştir. Bu doğrultuda beşeri tıbbi
ürünün ruhsata esas ambalaj bilgileri ile üretiminin piyasa kontrol süreçlerinin
daha etkin yürütülmesi hedeflenmiş Yönetmelikte ilgili madde bu minvalde düzenlenmiştir.
·
Mevcut
uygulamada majistral radyofarmasötik ürünlere verilen izinler
sağlık kuruluşunda sınırlı kalmak kaydıyla süresizdir. Majistral
radyofarmasötik ürünlerin süreç içerisinde ruhsatlandırılması teşvik edilmek
üzere Kurum tarafından süresiz verilen izinler sınırlandırılmıştır.
·
Mevcut uygulamada ruhsatı ve satış izni
bulunan bir kan ürünü ve kan ürünü içeren beşeri tıbbi ürünlerin ithal edilecek
her serisinin piyasaya sunulması öncesi analize tabi tutulma zorunluluğu
bulunmaktayken yeni düzenleme ile söz konusu ürünlerin viral bulaş riski
açısından taşıdıkları potansitel riski minimize etmek üzere piyasaya sunulacak
her seri için bitmiş ürünün yanı sıra plazma havuzlarında da analiz yapılma
gerekliliği belirlenmiştir.
·
Bulk olarak ithal edilerek ülkemizde bitmiş
ürün haline getirilen kan ürünlerinin piyasaya sunum izni için ve bulk ürünün
her serisinin ithalatı için gerekli prosedür belirlenmiştir.
·
İlaç tedarik sorunlarının ortadan
kaldırılmasına yönelik olarak ruhsatlı beşeri tıbbi ürünlerin piyasaya bulunabilirliğinin
sürdürülebilmesi ve takibinin yapılabilmesi amacıyla detay düzenlemeler
yapımıştır. Bu bağlamda;
-
Yürürlükten
kaldırılan Yönetmelikte ruhsat devir işlemi için “... mevcut ruhsat sahibinin
ruhsat orijinalini iade ettigini bildiren yazısı veya mevcut ruhsat sahibinin
yetkisinin kalmadığını gösteren mahkeme kararı…” sunulması zorunlu iken
yayımlanan yönetmelik ile ilgili ürünün
ülkemizde bir hastalık için tek teşhis veya tek tedavi seçeneği olması
durumunda mahkeme kararını beklemeksizin ruhsat/izin veya tescil belgesine
ilişkin devir başvurusunu kabul edebilme ve sonuçlandırabilme yönünde istisna
getirilmiştir.
-
Ruhsatlı bir beşeri tıbbi ürünün kesintisiz 30
ay boyunca en az bir ticari serisinin yurtiçi veya yurtdışı piyasalarda
bulunmaması halinde ruhsat iptali yerine ruhsatın askıya alınması hükme
bağlanmıştır.
-
Piyasada ilaç tedarik sorununun önlenmesi amacıyla
“... Ruhsat sahibi, piyasada olan bir ürününün herhangi bir nedenle piyasaya
veremeyecekse bu durumun oluşmasından en az otuz gün önce Kuruma ürünü piyasaya
veremeyeceğini bildirmekle yükümlüdür…” ifadesi ile ilgili taraflara yeni bir yükümlülük tanımlanmıştır.
·
Ruhsat başvurusu bulunan ithal izinli ve
tescil belgeli ürünler ile beşeri tıbbi ürün kapsamına giren ara ürünlerin, bu
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde Kuruma
istenilen belgeler sunularak ruhsatlandırma sürecinin tamamlanması zorunlu
tutulmuştur.
·
Sertifikalı ruhsatı olmayan beşeri tıbbi
ürünler için, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altmış ay
içerisinde Kurum tarafından ilan edilen geçiş takvimi doğrultusunda Kuruma
sertifikalı ruhsata geçiş başvurusu yapılması için gerekli düzenleme
yapılmıştır.
·
Ruhsat başvurusu yapılmış beşeri tıbbi ürünün
ruhsat dosyasının zayi olması halinde ruhsat başvuru sahibi veya ruhsat sahibi
tarafından Kuruma, zayi ruhsat dosyası başvurusu yapılması ve Kurum tarafından
gerekçesi uygun bulunan başvurular için başvuru sahibine dosyanın bir
kopyasının verilmesi için madde eklenmiştir.
·
Kurumumuza ruhsat başvurusu yapılmadan önce
başvuru sahipleri tarafından görüş alınma ihtiyacına yönelik bir mekanizma yer
almamakta iken yeni yayımlanan yönetmelik ile ruhsat başvuru sonrası
değerlendirme süreçlerinde aksaklıklar yaşanmaması adına ilgili mevzuta “Kurum, başvuru olması halinde fiyat
tarifesinde yer verilecek bir ücrete tabi olmak kaydı ile ruhsat süreçlerinde
başvuru sahibine bilimsel tavsiye verebilir.” maddesi eklenmiştir.